بۇ زات 1746 – يىلى ھىندىستاندا قۇرۇلغان تۈرك مۇغۇل پادىشاھلىقى زامانىسىدىكى شاھ ئالەمگىيىر ۋاقتىدا يېتىشىپ چىققان داڭلىق تېۋىپ بولۇپ، ئالەمگىيىر ۋە ئەكبەرشاھنىڭ دەۋرىدە ئوردا تېۋىپى بولغان. ئۇ پەلسەپە، مەنتىق، ئاسترونومىيە، جۇغراپىيە ھەققىدە چوڭقۇر مەلىماتقا ئىگە ئىدى. ھىندىستان، ئىرانلاردا چوڭ- چوڭ كېسەللىكلەرنى داۋالاپ ئەمەلىي نەتىجە ھاسىل قىلغان تەجرىبىلىرى ئۈستىدە بىر نەچچە پارچە كىتاب يازغان. مۇھەممەد ئەكبەر ئەرزانى ئۆزىنىڭ كىتابلىرىنى پارس تىلىدا يازغان. مەزكۇرنىڭ «تىببىي ئەكبەر»، «مۇفەررىھىلقۇلۇپ»، «قارا بادىن قادىرى»، مۇجەررىباتى ئەكبەر»،»مىزانى تىب»،»ھۇدۇدى ئەمرازى» قاتارلىق كىتابلىرى ھازىر ئۇيغۇر تېۋىپلىرى پايدىلىنىدىغان ئاساسلىق كىتابلىرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.
